همه چیز درباره درمان نازایی

نازایی و ناباروری از جمله مهم ترین و شایع ترین بیماری هایی است که متاسفانه بسیاری از زنان را مبتلا کرده است. یکی از سوالاتی که زنان همواره در اولین مواجهه با چنین بیماری ای می پرسند این است که چرا زنان به نازایی دچار می شوند و یا اینکه چه دلایلی باعث می شود خانمی نابارور شود و در حاملگی با مشکل روبرو گردد.

تمامی خانم ها بعد از ازدواج، به مادر شدن فکر می کنند. اما زمانی که به نازایی گرفتار می شوند، زندگی برای انها دشوار خواهد شد. این دسته از افراد به جای زانوی غم بغل کردن، بهتر است در مورد روش های درمان ناباروری در زنان مطالعاتی انجام دهند، و به  بهترین دکتر نازایی مراجعه کنند  تا پس از آن به درمان این مشکل بپردازند.

ناباروری و نازایی می تواند خانم ها را به بیماری های روحی دچار کند. پس درمان آن بسیار مهم است. باید بگوییم ناباروری به این معنا نیست که خانم ها قادر نیستند برای همیشه و به صورت دائمی بچه دار شوند. بلکه این مشکل قابلیت درمان دارد و تنها برخی از افراد ممکن است عقیم دائمی باشند.

بسیاری از زوج ها با کسب اطلاعات در مورد روش های درمان ناباروری در زنان می توانند این مشکل را برطرف کنند. مشکل ناباروری ممکن است از سوی مرد، زن و یا هر دو نفر زوجین باشد. پس برای درمان این مشکل، لازم است زوجین به پزشک مراجعه نمایند و با پزشک متخصص در این مورد مشورت نمایند. اما به طور کلی روش های موثری برای درمان مشکل نازایی وجود دارد.

نازایی، ناباروری، و یا عدم توان باداری در زنان چیست؟

چه زمانی می توانیم بگوییم یک زوج نابارور هستند؟ و یا چه زمانی می توانیم بگوییم یک زوج در باداری مشکل دارند؟

در این بخش می خواهیم به دو سوالی که در بالا مطرح ساختیم پاسخ گوییم.

در بسیاری از موارد به تجربه مشاهده کرده ایم که تعداد زیادی از زنان و مردان تصویر درست و اطلاعات دقیقی در خصوص ناباروری نداشته و به جهت همین ناآگاهی نگرانی های زیادی در روند باروری خود دارند.

عدم توان بارداری بدین معناست که زنی به لحاظ تخمک گذاری ناتوان باشد و یا مردی در بارور ساختن تخمک ها ناتوان باشد.(در واقع زمانی که اسپرم ها ضعیف باشند باعث می شود توان لقاح درست را نداشته باشد). در این زمان می گوییم زوج و یا زوجه در باروری با اختلال روبرو است.

حال این پرسش مطرح است که چه زمانی می توانیم بدانیم شخصی در باروری ناتوان است. واقعیت این است که پزشکان کسانی را نابارور می دانند که به مدت یک سال برای بارداری اقدام کرده باشند و هیچ گونه روش جلوگیری از بارداری را انجام نداده باشند ولی در عین حال علائم بارداری را در خود مشاهده نکرده باشند.

در واقع یک پروسه ی زمانی باید طی شود تا بتوانیم بگوییم این خانم و یا این آقا در باروری مشکل دارند.

دلایلی که باعث می شود زنی نتواند باردار شود چیست؟

در این بخش مهم ترین دلایل و موانعی که در سر راه حاملگی زنان قرار می گیرد و باعث می شود آنان نتوانند به راحتی و بدون مراحل درمانی بارداری را تجربه کنند، مطرح می شود و در انتهای هر کدام از دلایل روش مهار و رویارویی با آن را مطرح خواهیم ساخت.

1. وجود کیست هایی در داخل تخمدان که باعث می شود روند تخمک گذاری را با اختلال روبرو سازد؛
   وجود کیست یکی از عمده دلایلی است که مانع باداری بی دردسر می شود. برای از بین بردن این مانع و سد بارداری، کافی است زنان به مدت معینی ( برای هر زنی این مدت متغیر است و بسته به میزان و مقدار کیست ها باید مراحل را طی کند) داروهایی برای از بین بردن کیست ها مصرف کنند. پس از آنکه مدت زمان استفاده از دارو ها به اتمام رسید زنان به راحتی می توانند برای بارداری اقدام کنند.
   البته در مواردی که کیست ها به میزانی باشند که با دارو ها قابل رفع نباشد باید کیست ها را از داخل رحم تخلیه کنند. برای این منظور روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. مثلا لاپاراسکوپی یکی از انواع جراحی ای است که می تواند برای درمان کیست های داخل رحمی بکار گرفته شود.
2. لاپاراسکوپی بدین شیوه انجام می شود که لوله ای که لاپارسکوپ دارد از طریق واژن به داخل رحم فرستاده می شود و سپس با برش هایی کوچک که در ناحیه آلت تناسلی ایجاد می شود می توانند این کیست ها را خارج سازند.
3. عدم تخمک گذاری مناسب؛ بدین معنا که ممکن است به میزان لازم تخمک ها آزاد نشوند به همین جهت لقاح مسیر طبیعی و درستی را نخواهد داشت. در این زمان ما می گوییم که تخمدان خانم به اصطلاح تنبل است. برای درمان تنبلی تخمدان باید از دارو هایی استفاده کرد که روند تخمک گذاری را به سیر طبیعی و عادی خود بازگرداند.
4. در برخی از زنان رحم بسیار ضعیف بوده و نمی تواند لقاح را به درستی انجام دهد. به همین دلیل حاملگی اتفاق نمی افتد. در این زمان پزشکان از روش لقاح داخل رحمی استفاده می کنند. این روش بدین نحو انجام می شود که پزشک اسپرم هایی را از مرد گرفته سپس با کمک وسیله ای اسپرم ها را به رحم زن متقل می کند.
5. یکی از عللی که در ناباروری نقش دارد این است که اسپرم مرد ضعیف باشد. در این زمان پزشکان تمامی اسپرم های مرد را می گیرند سپس اسپرم های قوی و آن هایی که می توانند در امر باروری نقشی موثر داشته باشند را به داخل رحم زن وارد می سازند.( البته باید این نکته را گفت که گاها در مواردی مشاهده می شود که علاوه بر اینکه اسپرم ها از مرد گرفته می شود تخمک هایی نیز از زن گرفته می شود و در فضای آزمایشگاهی ترکیب می کنندو سپس مواد ترکیب شده را به بدن زن وارد می کنند.)
6. در بسیاری از موارد دلیل ناباروری این است که رحم زن توانایی نگه داری جنین را ندارد. در این موارد گزینه ای به عنوان رحم اجاره ای وجود دارد بدبین معنا که زنی داوطلب می شود که اسپرم های همسر زن را (زنی که رحم اش ضعیف است ) در داخل رحم خود نگه داری کند تا بچه در رحم وی رشد کند. در این زمان پس از آنکه بچه متولد شد به پدر و مادر اصلی اش داده می شود.
7. در برخی از موارد اسپرم های مرد هیچ گونه توانایی در بارور ساختن تخمک های همسرش ندارد. در این موارد پیشنهادی که داده می شود این است که از اسپرم های مردانی دیگر استفاده کنند. ( این اسپرم ها امروزه در بانک های پزشکی نگه داری می شود که روشی است که چند دهه در حال انجام است.)

 

بسیاری از افراد ممکن است حتی بعد از انجام آزمایشات متعدد نیز، موفق نشوند علت عدم بارداری را تعیین کنند. اما در صورتی که زوجین موفق به بارداری نشوند، بهتر است روش های درمان  ناباروری را در نظر بگیرند.

نشانه ها و علل ناباروری در زنان 

انجام معاینات پیش از بارداری می تواند به زوجین کمک کند تا با علل و نشانه های ناباروری آشنا شوند. در صورتی که مشکلی در بارداری انها پیش آید، با کسب اطلاعات مفید آن را برطرف کنند. اگر زوجین سریع تر از علل ناباروری خود مطلع شوند، بدون تردید می تواند درمان مناسب تری برای برطرف کردن این مشکل بیابند. که این امر شانس بارداری و فرزندآوری آنها را افزایش خواهد داد.

• اختلالات تخمک گذاری

روش های درمان ناباروری در زنان به میزان قابل توجهی به نشانه ها و علل ناباروری وابسته است. یکی از مهمترین نشانه های ناباروری در زنان، اختلالات تخمک گذاری است. افرادی که در دوره های قاعدگی خود دچار تغییر می شوند، بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات ناباروری خواهند بود. عادت های ماهیانه نامنظم، خونریزی های بیش از حد و کمتر از حد معمول، عادت های ماهانه غیر طبیعی و … از جمله این اختلالات به شمار می رود.

حتی برخی از زنان ممکن است در زمان عادت ماهانه کمردرد شدید، گرفتگی ماهیچه و درد در ناحیه تناسلی نیز داشته باشند. این علائم نیز می توانند برای شخص در آینده مشکلات بارداری به همراه داشته باشند. بهتر است سریع به دنبال یک روش درمانی رفته و به پزشک مراجعه نمود.

• سندروم تخمدان پلی کیستیک

علل زیاد دیگری در کنار اختلالات تخمک گذاری وجود دارد که منجر به کاهش بارداری در زنان می شود. از جمله سندروم تخمدان پلی کیستیک. این مسئله تخمک گذاری را متوقف نموده و منجر می شود تا شخص با عدم بارداری مواجه شود.

• مشکلات لوله های رحم و دهانه رحم

علاوه بر آن مشکلات مربوط به لوله های رحم نیز یکی دیگر از علل شایع در ناباروری خانم ها می باشد. ترشحات دهانه رحم نیز با آسیب رساندن به اسپرم و کاهش تحرک آنها، منجر به ناتوانی اسپرم در رسیدن به تخمک شده و ناباروری به بار می اورد. کسب اطلاعات در مورد روش های درمان ناباروری در زنان می تواند به خانم ها در این زمینه کمک شایانی نماید. تا روش مناسب و موثر را برای برطرف کردن مشکل ناباروری شناسایی نماید.

• افزایش سن و مصرف دخانیات

در کنار تمامی این علت های ناباروری در خانم ها، افزایش سن و استفاده از دخانیات نیز وجود دارد. معمولا خانم هایی که به سنی بیش از 35 سال می رسند، ممکن است با کاهش بارداری مواجه شوند. از طرف دیگر نیز خانم ها بعد از 45 سالگی به ندرت بارداری را تجربه می کنند.

مصرف دخانیات از جمله سیگار هم می تواند در خانم ها بارداری را کاهش دهد. علاوه بر آن ممکن است منجر به افزایش خطر بارداری خارج از رحم را نیز در این دسته از افراد افزایش دهد. روش های درمان ناباروری در زنان برای این موارد، پیشگیری خواهد بود. در صورتی که خانم ها موفق به ازدواج زیر سن 30 سالگی شوند، یا از مصرف دخانیات دوری کنند، بدون تردید می تواند مسئله عدم بارداری را در خود به میزان قابل توجهی کاهش دهند.

نشانه ها و علل ناباروری در مردان

همانطور که پیش از این بیان نمودیم، علاوه بر خانم ها، آقایان نیز ممکن است دچار ناباروری شوند. البته آقایان تا زمانی که اقدام به بچه دار نکرده اند، نمی توانند متوجه شوند که آیا نابارور هستند یا خیر. اما برخی از نشانه هایی که در مردان بیانگر ناباروری می باشد، کاهش میل جنسی، مشکلات انزال و نعوظ، تغییر در رشد موها، کوچک شدن و سفت شدن بیضه ها و … می باشد.

مسلما نمی توانیم روش های درمان ناباروری در زنان را برای مردان نیز تجویز نماییم. اما برای آن که مردان نیز  موفق شوند این مشکل را از خود دور کنند، باید ابتدا در مورد علل ناباروری خود اطلاعاتی به دست آورند. یکی از مهمترین علل ناباروری در مردان، مشکلات اسپرم است.

مثلا مشکلاتی همچون نداشتن یا پایین بودن تعداد اسپرم ها، انسداد مجاری اسپرم، کم تحرکی یا غیر طبیعی بودن شکل اسپرم ها و دیگر علل. از سوی دیگر کاهش موقتی تولید اسپرم نیز می تواند به ناباروری مردان منجر شود. برای ان که مردان بتوانند این مشکل را از خود دور کنند، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنند.

متداول ترین روش های درمان ناباروری در زنان

هر علت ناباروری در زنان و مردان، روش های درمانی خاصی دارد. اما اصولا برای درمان این مشکلات، از روش های کم تهاجمی استفاده می شود. در صورتی که زنان موفق به کسب نتیجه از این طریق نشوند، پزشک به سراغ روش های دیگری می رود. از این رو لازم است پزشک ابتدا آزمایشات خاصی را بررسی نموده و پس از مشورت، بهترین مورد از روش های درمان ناباروری را انتخاب کند.

از جمله روش های موثر برای درمان ناباروری در زنان، عبارتند از:

• تحریک کردن تخمک گذاری با دارو

استفاده از داروهای باروری در اصل یکی از اصلی ترین روش های درمان ناباروری در زنان به شمار می رود. زیرا این داروها می تواند اختلالات تخمک گذاری را به خوبی درمان کنند. داروهای باروری به تعدیل قانون تخمک گذاری کمک کرده و از این رو در میان روش های درمان ناباروری در زنان، شایع ترین می باشند. البته پیش از ان که اقدام به استفاده از این داروها نمایید، لازم است با پزشک خود مشورت نمایید.

تا ابتدا در مورد مزایا و خطرات استفاده از روش دارو درمانی برای تحریک تخمک گذاری آشنا شوید. پس از آن با کسب اطلاعات مورد نیاز، این روش را برای بچه دار شدن شدن انتخاب کنید.

• روش های کمک باروری ART

یکی دیگر از روش های درمان ناباروی در مردان و زنان، روش های کمک باروری ART می باشد. در صورتی که شخصی بر اثر تعداد کم اسپرم یا مشکل در لوله های رحمی باردار نمی شود، می تواند از این روش استفاده کند. البته لازم به ذکر است که پزشک ابتدا روش های دیگر درمانی را انجام می دهد. اگر به نتیجه دلخواه دست نیافت، به سراغ این روش مدرن و پیشرفته می رود.

از جمله روش های کمک باروری که می توانیم برای درمان ناباروری معرفی کنیم، روش لقاح خارج از رحم یا ivf می باشد. این روش را باید متداول ترین روش های درمان ناباروری در زنان به شمار آوریم. اصولا تمام افرادی که با مشکل ناباروری مواجه هستند، از این روش درمانی استفاده می کنند.

برخی از پزشکان از میان تکنیک های ivf، از یک تکنیک ویژه استفاده می کنند. این تکنیک میکرواینجکشن یا icsi نام دارد. این روش درمانی به این صورت است که اسپرم به داخل تخمک تزریق شده، و به بارداری کمک بیشتری می کند. البته در صورتی که پزشک از این روش های درمانی به نتیجه مطلوبی دست نیابد، به سراغ روش های دیگر همچون Zift و Gift می رود.

• لقاح مصنوعی یا تلقیح درون رحمی

IUI یا لقاح مصنوعی، یکی دیگر از روش های درمان ناباروری در زنان می باشد. که به صورت مستقیم اسپرم را در رحم قرار می دهد. البته این روش نیاز به آزاد کردن تخمک توسط تخمدان زن دارد. اصولا از این روش درمانی در دو حالت استفاده می شود. اولین حالت زمانی است که مرد دارای مشکل باشد. مثلا مردانی که با مشکل کم حجمی مایع اسپرم، کم تحرکی اسپرم، کم بودن تعداد اسپرم و … باشند، می توانند از لقاح مصنوعی استفاده کنند.

در حالت دوم وقتی زن دارای مشکل ترشح گردن رحم و اختلالات ایمنی باشد، که او را از باروری دور می کند می تواند این مورد از روش های درمان ناباروری در زنان را استفاده کند. در این روش نیازی به بیهوشی نبوده و بدون درد است. طبق آزمایشات، در آمیزش طبیعی تنها 10 درصد از اسپرم مرد وارد گردنه رحم می شود. اما در روش IUI، اسپرم بیشتری از مرد گرفته و آن را با کیفیت بیشتر داخل رحم زن وارد می کنند.

از این رو این روش درمانی می تواند شانس بارداری را در زنان افزایش دهد. روش درمانی تلقیح درون رحمی هم ممکن است با داروهای باروری برای تحریک تخمک گذاری، و هم بدون آن انجام شود.

• روش میکرواینجکشن

همانگونه که پیش از این بیان نمودیم، روش میکرواینجکشن یکی از تکنیک های لقاح سنتی یا IVF می باشد. در صورتی که لقاح سنتی به عنوان یکی از روش های درمان ناباروری در زنان موفقیت آمیز نباشد، می تواند تکنیک میکرواینجکشن را نیز به آن اضافه کرد. این عملکرد شانس لقاح را در بدن انسان افزایش داده و می تواند بیشتر به بارداری شخص کمک کند.

طبق آمار فرزندانی که از طریق روش لقاح سنتی و تکنیک میکرواینجکشن به دنیا آمده اند، بسیار زیاد بوده است. از این رو بسیاری از زوجین تمایل به استفاده از این روش دارد. البته روش IVF به تنهایی نیز قادر است شانس باروری را به میزان قابل توجهی در خانم ها افزایش دهد.

•  روش درمان ناباروری IVF

خانم هایی که از سن بالایی برخوردار هستند، یا این که به بیماری های ژنتیکی مبتلا هستند، در بیشتر موارد با باردار شدن ممکن است ناهنجاری های کروموزومی را به نوزاد منتقل کنند. البته پزشکان به محض تشخیص این مشکل، سقط جنین را به زوجین پیشنهاد می کنند. اما در بیشتر روش های درمان ناباروری در زنان می توان پیش از عمل لقاح، می توان در شرایط آن تغییراتی را بوجود آورد.

به کمک روش IVF،  می توان لقاح های که دارای مشکل هستند را حذف کرده، و برای زوجین فرزندی سالم به دنیا آورد. مسلما فرزند سالم نعمت بزرگی است که باید همیشه به خاطر داشتن آن خدا را شکر کرد.

میزان موفقیت روش های درمان ناباروری

تمامی روش های درمان ناباروری در زنان که به انها اشاره نمودیم، به میزان قابل مشاهده می توانند به درمان ناباروری کمک کنند. داروهای باروری که بیش از 35 درصد از زنان از آنها استفاده می کنند، در طی یک مدت 3 الی 6 ماه می تواند احتمال بارداری انها را افزایش دهد.

در صورتی که شخصی در کنار داروهای باروری، از روش درمانی IUI نیز بهره مند شود، می تواند شانس بارداری خود ر به کمک روش IUI، در هر دوره درمانی بین 10 الی 20 درصد افزایش دهد. در حالی که شانس بارداری در روش IVF برای خانم هایی که سنی کمتر از 34 سال دارند، در هر دوره می تواند به 50 درصد برسد.

البته این روش درمانی در خانم هایی که دارای سنی بین 35 تا 37 سال می باشند، دارای درصد موفقیت کمتر بوده و به میزان 10 درصد می رسد. از این رو روش های درمان ناباروری برای افرادی که از سن کمتری برخوردار هستند، تاثیر گذار تر خواهد بود. اما نمی توانیم بیان کنیم که خانم های دارای سن بالاتر از 40 سال، نمی توانند از این روش های درمانی استفاده کرده و به موفقیت برسند.

در نهایت نیز لازم است به انتخاب پزشک و کلینیک تخصصی برای درمان ناباروری بسیار توجه نمایید. زیرا این مسئله نیز می تواند به موفقیت امیز بودن روند درمان کمک بسیار زیادی نماید. بهتر است پیش از مراجعه به پزشک، در مورد ایشان به خوبی تحقیق نمایید.

خاتمه

در این مقاله بساری از دلایل ناباروری مطرح گردید و امیدواریم که توانسته باشیم بخشی از نگرانی ها و دغدغه های شما را برطرف سازیم.

سایر مقالات سایت دکتر فهیمه رمضانی تهرانی

سندرم تخمدان پلی کیستیک

هیستروسکوپی

کولپوسکوپی

زگیل تناسلی