آمنوره (قطع قاعدگی) ثانویه؛ همه چیز درباره آن

 

آمنوره ثانویه، زمانی اتفاق می افتد قاعدگی به مدت سه ماه یا بیشتر قطع شود. آمنوره ثانویه با آمنوره اولیه متفاوت است.

آمنوره ثانویه برای بدن خطرناک نیست و در بیشتر موارد قابل درمان است. اما برای حفظ سلامتی لازم است علت زمینه ای را شناسایی و این بیماری را درمان کنید.

علائم آمنوره ثانویه چیست؟

علامت اصلی آمنوره، عدم وجود دوره های قاعدگی است. از بین رفتن دوره قاعدگی برای حداقل 3 ماه یا بیشتر در خانمی که حداقل یک بار قاعدگی داشته است.

بسته به علت آمنوره، ممکن است علائم دیگری به همراه عدم وجود پریودی رخ دهد:

– ترشحات نوک سینه

– ریزش مو

– سر درد

– تغییرات بینایی

– موهای زائد صورت

– درد لگن

– آکنه

علت آمنوره ثانویه چیست؟

در طی چرخه قاعدگی، سطح استروژن افزایش می یابد. استروژن هورمونی است که مسئول رشد جنسی و تولید مثل در زنان است. سطح بالای استروژن باعث رشد و ضخیم شدن پوشش داخلی رحم می شود. با ضخیم شدن غشای رحم، بدن تخمک را از یکی از تخمدان ها آزاد می کند.

اگر اسپرم مرد، آن را بارور نکند تخمک از بین می رود. به دنبال آن سطح استروژن کاهش می یابد. با ضخیم شدن پوشش رحم و شروع خونریزی قاعدگی آغاز می شود. با این حال، چرخه قاعدگی می تواند توسط عوامل مختلفی، مختل شود که در ادامه آورده شده است:

آمنوره طبیعی

با این حال برخی از زنان در طول زندگی خود به دلایل طبیعی، ممکن است دچار آمنوره ثانویه شوند:

• بارداری ( اگر نزدیکی رخ داده داده است)
• شیردهی به کودک شیرخوار
• مصرف قرص های ضد بارداری
• یائسگی ( در صورتی که سن بیش از 35 سال و بارداری وجود نداشته باشد)

برخی از زنانی که از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند، ممکن است پریود نشوند و پس از قطع داروهای ضدبارداری خوراکی، ممکن است مدتی طول بکشد تا تخمک گذاری منظم شود. باید گفته شود برخی از انواع دستگاه های داخل رحمی یا داروهای پیشگیری از بارداری که تزریق یا کاشته می شوند می تواند باعث بروز آمنوره ثانویه شود.

داروها

برخی از داروها می توانند باعث متوقف شدن قاعدگی شوند، از جمله :

– داروهای ضد روان پریشی

– داروهای ضد افسردگی

– شیمی درمانی

– داروهای فشار خون

– داروهای آلرژی

سبک زندگی

برخی از عوامل سبک زندگی، در بروز آمنوره نقش دارند، به عنوان مثال:

• بیش از حد کم یا زیاد بودن وزن
• فعالیت جسمانی شدید مثل دوهای استقامت
• فشار روانی
• عدم تعادل هورمونی
• کاهش یا افزایش وزن ناگهانی

عدم تعادل هورمونی

انواع مختلفی از مشکلات پزشکی می تواند باعث عدم تعادل هورمونی شود مانند:

• سندروم تخمدان پلی کیستیک
• جراحی و برداشتن تخمدان ها یا رحم
• اختلال غدد درون ریز، از جمله هیپوفیز، هیپتوتالاموس، تیروئید، پاراتیروئید، غده فوق کلیوی و تخمدان ها
• دیابت شیرین
• بیماری سل
• یائسگی زودرس

مشکلات ساختاری

مشکلات برخی از اجزای جنسی نیز می تواند باعث آمنوره شود. مانند:

• ناهنجاری ساختاری واژن
• چسبندگی های حفره ی رحم بدنبال اعمال جراحی رحمی از قبیل میومکتومی ،کورتاژ یا سزارین

نکات کلی

برطرف شدن قطع قاعدگی بستگی به علت زمینه ساز دارد:

• اگر آمنوره ناشی از بارداری یا شیردهی باشد، قاعدگی بعد از اتمام آنها، باز خواهد گشت. اگر ناشی از قطع قرص های ضدبارداری باشد، قاعدگی بعد از 2 ماه تا 2 سال باید بازگردد.
• اگر ناشی از گذر به یائسگی باشد، قاعدگی ها مرتبا کاهش یافته و شاید دیگر هیچ گاه بازنگردد. برداشتن رحم نیز باعث قطع قاعدگی به طور دایمی خواهد شد.
• اگر غدد درون ریز دچار اختلال شده باشند، با تجویز هورمون کاهش یافته، معمولا قاعدگی طبیعی می شود.
• اگر قطع قاعدگی ناشی از بیماری هایی چون بی اشتهایی یا پرخوری عصبی باشد، درمان موفقیت آمیز این بیماری ها برای بازگشت قاعدگی ضروری است.
• اگر قطع قاعدگی ناشی از دیابت یا بیماری سل باشد، امکان دارد قاعدگی هرگز باز نگردد.
• اگر قطع قاعدگی ناشی از فعالیت جسمانی شدید باشد، با کاهش فعالیت، قاعدگی باز خواهد گشت.

روش های درمان

برای کمک به تشخیص، معمولا آزمایشاتی چون آزمایش بارداری، اندازه گیری هورمون ها در خون و پاپ اسمیر ضروی هستند. امکان دارد کارهای تشخیصی ای که نیاز به جراحی دارند، مثل لاپاراسکوپی یا هیستروسکوپی، نیز توصیه شود. صورتی که قطع قاعدگی ناشی از استرس باشد، استفاده از روان درمانی یا مشاوره، توصیه می گردد.

زمان های قاعدگی خود را یادداشت نمایید تا اگر قاعدگی مجددا قطع شد، زودتر تشخیص داده شود.

معمولا رژیم خاصی توصیه نمی شود، اما اگر اضافه یا کاهش وزن داشته باشید، تغییر رژیم غذایی برای تصحیح مشکل توصیه می شود.

از پروژسترون و یا استروژن می توان جهت درمان و نیز تشخیص آمنوره استفاده نمود. جنبه تشخیصی درمان پروژسترون این گونه است که هر گاه پروژسترون قطع شود و قاعدگی رخ دهد، معلوم می شود که دستگاه تناسلی سالم کار می کند.

امکان دارد برای درمان بیماری زمینه ساز از داروهای دیگر نیز استفاده شود.

عوارض

در صورتی که هیچ گونه علت جدی زمینه ساز پیدا نشود، عارضه ای رخ نخواهد داد. امکان دارد بعضی از علائم کمبود استروژن، مثل گر گرفتگی و خشکی مجرای تناسلی در فرد بروز کند یا توانایی باروری مختل شود یا در معرض پوکی استخوان قرار گیرد.

پیشگیری از آمنوره ثانویه

اگر قطع قاعدگی به علت یک بیماری زمینه ساز مثل بیماری سل، دیابت یا بی اشتهایی عصبی رخ داده است، باید این بیماری زمینه ساز درمان شود.

• اگر علت قطع قاعدگی مشخص نیست، هیچ گونه روش خاصی برای پیشگیری وجود ندارد.
• تغذیه باید خوب باشد و باید سعی شود وزن در حد مناسب نگه داری شود.

منابع:

https://www.healthline.com/

https://www.mayoclinic.org/